Theo kết quả của một nghiên cứu đoàn hệ đã công bố vào tháng 02/09 trên tạp chí Pediatrics, việc điều trị kháng sinh trong những trường hợp viêm tai giữa có thể không được chỉ định để phòng ngừa viêm tai xương chũm.

Các thông tin thu được từ các chương trình chăm sóc sức khỏe thông qua các nghiên cứu sinh thái gợi ý cho thấy việc giảm chỉ định kháng sinh ở trẻ có thể làm gia tăng những biến chứng hiếm gặp của nhiễm trùng, đặc biệt viêm tai xương chũm sau viêm tai giữa.  Tác giả nghiên cứu, bác sĩ Paula Louise Thompson,  làm việc tại đại học London, Anh Quốc, và cộng sự cho biết cần thêm thông tin để có thể xác định liệu sự gia tăng tần suất viêm tai xương chũm có liên quan gì với việc giảm chỉ định kháng sinh cho trẻ ở các đơn vị y tế cơ sở hay không.

Mục đích của nghiên cứu này là xác định tần suất mắc viêm tai xương chũm theo thời gian, tần suất của viêm tai giữa trước đó, và hiệu quả của kháng sinh đối với viêm tai giữa trên nguy cơ viêm tai xương chũm về sau ở trẻ em.

Nghiên cứu đoàn hệ này có 2.622.348 trẻ lấy trong cơ sở dữ liệu của Trung tâm nghiên cứu lâm sàng tổng quát Anh Quốc, các trẻ có tuổi từ 3 tháng đến 15 tuổi khoảng từ năm 1990 đến 2006. Các nhà nghiên cứu đánh giá nguy cơ về viêm tai xương chũm trong 3 tháng sau khi chẩn đoán viêm tai giữa và cho kháng sinh dự phòng. Kết quả ghi nhận được:

· Hầu hết những trẻ viêm tai xương chũm không được theo dõi viêm tai giữa; trong khoảng 854 trẻ bị viêm tai xương chũm, chỉ có 35,7% có viêm tai giữa trước đó,

· Giữa 1990 đến 2006, tần suất mắc viêm tai xương chũm giữ tỷ lệ không đổi xấp xỉ 1,2/10.000 trẻ/ năm. Sau viêm tai giữa, nguy cơ viêm tai xương chũm gia tăng theo tuổi và giảm 1/2 bởi sử dụng kháng sinh,

· Nguy cơ viêm tai xương chũm sau viêm tai giữa đã điều trị với kháng sinh là 1,8/10.000 trẻ viêm tai giữa so với 3,8/10.000 trẻ viêm tai xương chũm không điều trị với kháng sinh,

· Để ngăn ngừa 1 trẻ tiến triển đến viêm tai xương chũm, các bác sĩ sẽ phải điều trị 4831 trẻ viêm tai giữa cấp với kháng sinh,

· Ở Anh Quốc, nếu viêm tai giữa được điều trị với kháng sinh, không lâu sau sẽ có khoảng hơn 255 trường hợp viêm tai xương chũm trong tổng số ít nhất 738,775 trẻ được chỉ định kháng sinh hằng năm.

Tác giả kết luận, kháng sỉnh làm giảm 1/2 nguy cơ viêm tai xương chũm, nhưng cần số lượng lớn kháng sinh cho điều trị để phòng ngừa 1 trường hợp viêm tai giữa cấp tiến triển đến viêm tai xương chũm.  Trong khi đó, tuy viêm tai xương chũm là một bệnh nghiêm trọng, nhưng hầu hết trẻ em có được sự hồi phục không biến chứng sau khi khoét xương chũm hay chích kháng sinh và việc điều trị phòng ngừa như vậy có thể đặt ra một vấn đề lớn cho cộng đồng về sự đề kháng của kháng sinh.

Giới hạn của nghiên cứu này liên quan đến việc không thể xếp loại biến cố và thời gian xảy ra, không ước tính được tần suất mắc viêm tai xương chũm, không theo dõi được bệnh, kê toa không liên quan đến chỉ định, và thiếu những dữ liệu biến chứng và trường hợp nặng.

Các bác sĩ đa khoa và nhi khoa cần có khả năng nhận biết những dấu hiệu của viêm tai xương chũm như sưng đau sau tai và u vùng tai, đặc biệt là ở trẻ lớn, và đề nghị khám tai mũi họng. Những thay đổi trong việc sử dụng kháng sinh cần được theo dõi cẩn thận lâu dài sau này cho từng bệnh nhân, để đảm bảo rằng bất cứ sự thay đổi nào trong việc sử dụng không gây ra tổn hại đến trẻ.

Pediatrics. 2009;123:424-430.

BS. Nguyễn Khôi