BS. ĐẶNG QUANG VINH, Khoa Hiếm Muộn Bệnh viện Từ Dũ

Tröõ laïnh phoâi

Töø khi ñöùa beù ñaàu tieân ra ñôøi vaøo naêm 1983, tröõ laïnh phoâi hieän nay ñöôïc xem laø moät trong nhöõng kyõ thuaät thöôøng quy cuûa caùc trung taâm TTTON hieän ñaïi. Thoáng keâ cho thaáy treân theá giôùi, chuyeån phoâi sau tröõ laïnh chieám khoaûng 20% caùc chu kyø chuyeån phoâi, vôùi tyû leä thai laâm saøng dao ñoäng trong khoaûng 7.9 – 27.9%. Phoâi coù theå ñöôïc tröõ ôû giai ñoaïn tieàn nhaân, ñang phaân chia hay giai ñoaïn phoâi nang. Nhieàu nghieân cöùu cho thaáy moät soá yeáu toá coù theå aûnh höôûng ñeán tyû leä thaønh coâng cuûa moät chu kyø chuyeån phoâi tröõ laïnh nhö tuoåi ngöôøi vôï, chaát löôïng phoâi vaø giai ñoaïn phaùt trieån cuûa phoâi tröôùc tröõ laïnh, khaû naêng phaân chia cuûa phoâi sau khi raõ ñoâng 24 tieáng.

Taïi beänh vieän Töø Duõ, tröõ laïnh phoâi ñöôïc trieån khai töø 03/2002. Cho ñeán cuoái naêm 2004 ñaõ coù treân 900 chu kyø tröõ laïnh, vôùi toång soá phoâi ñöôïc tröõ laø 4328 phoâi. Tyû leä beänh nhaân coù phoâi tröõ chieám khoaûng 30% caùc chu kyø choïc huùt tröùng. Phaùc ñoà tröõ laïnh hieän ñöôïc chuùng toâi söû duïng laø haï nhieät ñoä daàn, vôùi chaát baûo quaûn ñoâng laïnh PROH vaø succrose. Chæ nhöõng phoâi naøo coù chaát löôïng khaù-toát môùi ñöôïc tröõ (phoâi giai ñoaïn 4-6 teá baøo, phoâi baøo ñeàu, tyû leä fragment döôùi 25%). Keát quaû moät nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh taïi beänh vieän treân 164 chu kyø chuyeån phoâi tröõ cho thaáy tyû leä phoâi soáng sau raõ ñoâng ñaït 88.5%, vôùi tyû leä thai laâm saøng sau chuyeån phoâi laø 28%. Nghieân cöùu cuõng cho thaáy sau raõ ñoâng, neáu coù söï hieän dieän cuûa ít nhaát moät phoâi vôùi toaøn boä phoâi baøo coøn nguyeân veïn thì tyû leä thai laâm saøng taêng gaáp ba (35.5% so vôùi 11.1%).

Tröõ laïnh tröùng

Tröõ tröùng hieän laø moät kyõ thuaät ñang ñöôïc quan taâm nhieàu vì nhöõng ích lôïi nhö (1) cho pheùp ngöôøi phuï nöõ trì hoaõn tuoåi sinh ñeû, (2) traùnh nhöõng raéc roái veà maët luaät phaùp, toân giaùo cuûa tröõ laïnh phoâi, ñaëc bieät ôû nhöõng nöôùc maø tröõ phoâi khoâng ñöôïc pheùp thöïc hieän, (3) thaønh laäp ngaân haøng tröùng, naâng cao tính thuaän lôïi vaø an toaøn cuûa kyõ thuaät vaø (4) giuùp nhöõng phuï nöõ coù nguy cô bò voâ sinh do phaûi hoùa trò, xaï trò vì caùc beänh lyù aùc tính duy trì khaû naêng sinh saûn.

Ñöùa beù ñaàu tieân treân theá giôùi ra ñôøi töø tröùng tröõ laïnh ñöôïc ghi nhaän vaøo naêm 1986. Cho ñeán naêm 2004, thoáng keâ cho thaáy treân theá giôùi coù khoaûng 40 beù tröõ laïnh tröùng ra ñôøi, vaø treân döôùi 60 tröôøng hôïp thai ñang tieán trieån. Tyû leä thai laâm saøng töø caùc chu kyø tröùng tröõ laïnh hieän coøn khaù thaáp vaø khoâng oån ñònh. Ngöôøi ta öôùc tính caàn phaûi raõ ñoâng khoaûng 100 tröùng thì môùi coù moät tröôøng hôïp mang thai thaønh coâng. Nguyeân nhaân cuûa thaønh coâng thaáp coù theå laø (1) caáu truùc di truyeàn ñaëc bieät cuûa tröùng, khi caùc nhieãm saéc theå ñang trong giai ñoaïn phaân chia vaø xeáp treân maët phaúng xích ñaïo, (2) toån thöông cuûa caùc caáu truùc noäi baøo do quaù trình tröõ laïnh-raõ ñoâng vaø (3) tröùng ngöôøi laø moät teá baøo coù kích thöôùc lôùn nhaát cô theå, vôùi löôïng nöôùc beân trong chieám khaù nhieàu.

Ñeå khaéc phuïc nhöõng khoù khaên treân, nhieàu nghieân cöùu ñaõ ñöôïc tieán haønh taïi caùc trung taâm lôùn. Tröùng coù theå ñöôïc tröõ ôû giai ñoaïn GV hay giai ñoaïn tröôûng thaønh (M II). Nghieân cöùu cho thaáy tyû leä soáng sau raõ ñoâng cuûa tröùng giai ñoaïn GV cao hôn so vôùi giai ñoaïn M II. Tuy nhieân, tröùng ñöôïc tröõ ôû giai ñoaïn GV, sau khi raõ caàn ñöôïc nuoâi caáy trong moâi tröôøng in vitro ñeå coù theå phaùt trieån ñeán giai ñoaïn tröôûng thaønh (IVM). ICSI cuõng ñöôïc ñeà caäp nhö moät phöông phaùp thuï tinh thöôøng quy trong tröõ laïnh tröùng, nhaèm khaéc phuïc tyû leä thuï tinh thaáp do nhöõng thay ñoåi caáu truùc cuûa maøng zona. Ngoaøi ra, thay ñoåi noàng ñoä chaát baûo quaûn ñoâng laïnh, thôøi gian tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng hay tröõ laïnh vôùi söï hieän dieän cuûa caùc teá baøo quanh noaõn… ñang laø nhöõng vaán ñeà coøn gaây tranh caõi. Nhìn chung, tyû leä tröùng soáng sau raõ ñoâng dao ñoäng khoaûng 50-70%, tyû leä thuï tinh vaøo khoaûng treân döôùi 50% vaø tyû leä phoâi phaân chia giaûm thaáp roõ reät.

Taïi beänh vieän Töø Duõ, chöông trình tröõ laïnh tröùng ñöôïc chính thöùc trieån khai töø thaùng 08/2003. Ñoái töôïng cuûa chöông trình laø nhöõng caëp vôï choàng coù chæ ñònh laøm TTTON, ngöôøi choàng khoâng laáy ñöôïc tinh truøng vaøo ngaøy choïc huùt tröùng vaø khoâng coù maãu tinh truøng tröõ tröôùc ñoù. Toái ña 07 tieáng sau khi choïc huùt tröùng, neáu ngöôøi choàng vaãn khoâng laáy ñöôïc tinh truøng vaø khoâng coù tinh truøng tröõ tröôùc ñoù, tröõ laïnh tröùng ñöôïc tieán haønh. Lôùp teá baøo quanh noaõn ñöôïc taùch moät phaàn baèng phöông phaùp cô hoïc. Tröùng sau khi taùch seõ ñöôïc cho tieáp xuùc vôùi caùc moâi tröôøng tröõ laïnh, vôùi noàng ñoä PROH vaø succrose taêng daàn trong khoaûng thôøi gian thích hôïp. Quaù trình haï nhieät ñoä ñöôïc thöïc hieän baèng hôi nitô loûng, thoâng qua söï trôï giuùp cuûa heä thoáng haï nhieät ñoä ñaõ caøi ñaët chöông trình phuø hôïp. Khi nhieät ñoä ñaït ñeán -150^oC, maãu tröõ ñöôïc ñem baûo quaûn ôû nhieät ñoä -196^oC.

Khi beänh nhaân coù nhu caàu söû duïng tröùng tröõ, ngöôøi vôï seõ ñöôïc chuaån bò nieâm maïc töû cung baèng noäi tieát ngoaïi sinh. Hai ngaøy tröôùc khi döï ñònh chuyeån phoâi, tröùng ñöôïc laáy ra khoûi nitô loûng vaø quaù trình raõ ñoâng baét ñaàu. Sau khi laøm taêng nhieät ñoä trong khoâng khí vaø trong nöôùc aám 30^oC, tröùng seõ ñöôïc cho vaøo caùc moâi tröôøng raõ ñoâng vôùi noàng ñoä PROH vaø succrose giaûm daàn. Tröùng sau khi raõ ñoâng seõ ñöôïc nuoâi trong moâi tröôøng nuoâi caáy, vaø ñeå trong tuû caáy 37^oC, 5%CO₂ trong khoaûng 2 tieáng. Quaù trình thuï tinh ñöôïc thöïc hieän toaøn boä baèng ICSI. Quy trình nuoâi caáy phoâi, chuyeån phoâi, hoã trôï hoaøng theå dieãn ra töông töï nhö vôùi caùc chu kyø choïc huùt tröùng bình thöôøng.

Cho ñeán nay ñaõ coù chín tröôøng hôïp coù tröùng ñöôïc tröõ laïnh vaø raõ ñoâng. Toång soá tröùng raõ ñoâng laø 109 (coù moät tröôøng hôïp coøn 11 tröùng sau khi raõ ñoâng laàn 1). Tyû leä tröùng soáng sau raõ ñoâng laø 91.7% (100/109), tyû leä thuï tinh bình thöôøng laø 72.8% (67/92), tyû leä phoâi phaùt trieån laø 51.1% (47/92). Soá phoâi chuyeån trung bình laø 4.1 ± 1.2 phoâi, ñoä daøy NMTC trung bình laø 11.5 ± 1.5mm. Tyû leä thai laâm saøng ñaït ñöôïc ôû möùc 33.3% (3/9).