BS. Lê Tiểu My - Bệnh viện Mỹ Đức

Một nghiên cứu hồi cứu đa trung tâm nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh siêu âm của carcinosarcoma buồng trứng vừa công bố kết quả phân tích được. Nghiên cứu này thu thập dữ liệu từ 24 bệnh nhân đã có chẩn đoán giải phẫu bệnh là carcinosarcoma buồng trứng từ IOTA và 67 bệnh nhân ở các trung tâm hợp tác trong khoảng thời gian từ 2010 – 2019.

Tuổi trung bình của bệnh nhân trong nghiên cứu là 66 tuổi (dao động từ 33 – 91 tuổi), trong số đó 84/91 (92,3%) bệnh nhân giai đoạn hậu mãn kinh. Hầu hết bệnh nhân đều có biểu hiện triệu chứng (67/91 trường hợp, 73,6%), nhiều nhất là dấu hiệu đau (51/91 bệnh nhân, 56%). Khi phân chia giai đoạn u theo FIGO, có đến 67/91 bệnh nhân (tương đương 73,6%) ở giai đoạn III hoặc IV.

Về đặc điểm trên siêu âm mô tả u buồng trứng theo thuật ngữ và quy ước của IOTA, kết quả ghi nhận được:

• Có đến 50,5% (45/91) trường hợp ghi nhận tổn thương cả hai bên trên siêu âm.
• 38/91 (41,7%) bệnh nhân có sự hiện diện của dịch báng.
• Đường kính lớn nhất của khối u trung bình là 100 mm (dao động 18 – 260 mm)
• Tất cả carcinosarcoma buồng trứng đều có thành phần đặc, hầu hết đều được mô tả là khối đặc (66/91, 72,5%) hoặc u đa thùy đặc (22/91, 24,2%).
• Đường kính lớn nhất của thành phần đặc trung bình là 77,5 mm (dao động từ 11 – 238 mm).
• Tưới máu trong mô u mức độ trung bình hoặc cao ghi nhận ở 78/91 (85,7%) trường hợp.
• Phân tích hồi cứu hình ảnh siêu âm các đặc điểm nhận diện ghi nhận ở tất cả các trường hợp, khối u đều có thành phần đặc không đồng nhất, bờ không đều.
• Có 47/73 (64,4%) trường hợp có hình ảnh vùng nang trống bên trong u đặc.
• “Cooked appearance” là thuật ngữ mô tả dấu hiệu điển hình của một số sarcoma tử cung, là mất cấu trúc của mô đặc, được cho là dấu hiệu của hoại tử mô. Dấu hiệu này xuất hiện ở 28/73 (38,3%) trường hợp. Không có dấu hiệu nào là đặc trưng cho carcinosarcoma buồng trứng.

Như vậy, carcinosarcoma buồng trứng thường xảy ra ở giai đoạn hậu mãn kinh và ở phụ nữ lớn tuổi. Dấu hiệu thường gặp nhất trên siêu âm là khối u đặc có kích thước lớn với bờ không đều và thành phần đặc không đồng nhất với những vùng phản âm trống bên trong. Đặc điểm phổ biến tiếp theo là khối u đa thùy đặc, với thành phần đặc trong mô u có phản âm không đồng nhất. Dù vậy, vẫn không có dấu hiệu nào là dấu hiệu điển hình của carcinosarcoma buồng trứng.


Hình 1. Siêu âm carcinosarcoma buồng trứng, được mô tả là khối u đặc (a-f). Phản âm không đồng nhất (a-f), dấu hiệu “cooked appearance” (mũi tên hình d, e) và vùng nang trống. 


Hình 2. Siêu âm carcinosarcoma buồng trứng, được mô tả là u đa thùy đặc.
 
Lược dịch từ: Imaging in gynecological disease: clinical and ultrasound characteristics of ovarian carcinosarcomas - doi: 10.1002/uog.23733

Từ khóa: Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh siêu âm của carcinosarcomas buồng trứng