1. Thế nào là đa thai?

Một thai kỳ có nhiều hơn một thai được gọi là đa thai. Nếu chu kì có hơn một noãn được phóng thích và thụ tinh thì có thể sẽ có nhiều hơn một phôi làm tổ. Trường hợp này gọi là sinh đôi khác trứng. Trường hợp một noãn được thụ tinh sau đó tách đôi, sẽ tạo ra hai hay nhiều phôi giống hệt nhau. Trường hợp này gọi là sinh đôi cùng trứng. Sinh đôi cùng trứng ít gặp hơn sinh đôi khác trứng.

2. Nguyên nhân dẫn đến đa thai

Các thuốc sử dụng trong hỗ trợ sinh sản thường gây phóng noãn nhiều hơn một noãn, có thể dẫn đến song thai, tam thai hoặc nhiều hơn. Thụ tinh trong ống nghiệm có thể dẫn đến đa thai nếu chuyển nhiều phôi hoặc chuyển một phôi nhưng phôi tách ra. Phụ nữ trên 35 tuổi thường rụng hai hoặc nhiều trứng trong một chu kỳ kinh nguyệt so với phụ nữ trẻ tuổi, vì vậy nguy cơ đa thai cũng cao hơn.

3. Một số triệu chứng của đa thai

Phụ nữ mang đa thai có thể bị nghén nhiều hơn hoặc đau ngực hơn so với người mang đơn thai. Họ cũng có thể tăng cân nhanh hơn. Hầu hết các trường hợp đa thai đều được phát hiện qua siêu âm.

4. Có cần thiết tăng cân nhiều khi mang đa thai không?

Thông thường, phụ nữ mang đa thai sẽ tăng cân nhiều hơn đơn thai. Họ cần thêm 300 calo mỗi ngày cho mỗi thai nhi. Chẳng hạn nếu họ mang song thai, họ cần thêm 600 calo mỗi ngày. Đối với tam thai hay nhiều hơn, mức tăng cân cần được cá thể hoá.

5. Có nên tập thể dục khi mang đa thai?

Duy trì vận động rất quan trọng với phụ nữ mang đa thai, nhưng tránh các bài tập có cường độ nặng. Có thể thử các môn thể thao cường độ nhẹ như bơi lội, yoga trước sinh hoặc đi bộ nhẹ nhàng, tập khoảng 30 phút mỗi ngày. Nếu có vấn đề gì bất thường phát sinh trong thai kỳ, các thai phụ nên ngưng không tập thể dục.

6. Nguy cơ các biến chứng có cao hơn khi mang đa thai?

Nguy cơ của một số loại biến chứng cao hơn ở đa thai so với đơn thai. Thai phụ phải đi khám thai thường xuyên hơn. Bắt đầu tam cá nguyệt thứ hai, thai phụ phải đi siêu âm kiểm tra mỗi 4-6 tuần. Nếu có bất kì nghi ngờ nào, họ sẽ được làm thêm xét nghiệm kiểm tra, như non-stress test, sinh trắc học của thai, và siêu âm kiểm tra thường xuyên hơn.

7. Biến chứng phổ biến nhất của đa thai là gì?

Biến chứng phổ biến nhất của đa thai là sinh non. Hơn một nửa thai kỳ song thai bị sinh non. Tam thai hoặc nhiều thai hơn gần như chắc chắn sẽ sinh non.
Trẻ sinh ra trước 37 tuần có thể tăng nguy cơ về các vấn đề sức khoẻ ngắn hạn và dài hạn, bao gồm vấn đề về hô hấp, ăn uống và giữ ấm. Các vấn đề như học tập chậm hay khiếm khuyết về hành vi sẽ diễn ra ở giai đoạn sau của trẻ hoặc thậm chí khi bước vào tuổi trưởng thành. Những trẻ sinh cực non (trước 32 tuần) có thể tử vong hoặc gặp các vấn đề nghiêm trọng ngay cả khi được chăm sóc tốt nhất.
Trẻ sinh ra từ thai kỳ đa thai có nhiều nguy cơ gặp các biến chứng nghiêm trọng có thể dẫn đến bại não hơn trẻ từ thai kỳ đơn thai ở cùng tuổi thai. Trẻ em sinh ra có những vấn đề liên quan đến sinh non có thể phải cần được chăm sóc y tế suốt đời.

8. Nhau và ối là gì?

Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, siêu âm được thực hiện để xác định mỗi thai có nhau và ối riêng biệt hay không. Có 3 loại song thai:

• Song thai hai nhau – hai ối. Mỗi thai có bánh nhau riêng và túi ối riêng. Chúng không cùng sử dụng một bánh nhau, có thể là song thai cùng trứng hoặc khác trứng.
• Song thai một nhau – hai ối. Hai thai dùng chung một bánh nhau nhưng túi ối riêng biệt. Chúng cùng dùng chung một bánh nhau nên là song thai cùng trứng.
• Song thai một nhau - một ối. Hai thai sử dụng chung một bánh nhau và cùng chung một túi ối. Chúng cùng dùng chung một bánh nhau nên là song thai cùng trứng.

9. Các nguy cơ liên quan đến song thai một nhau?

Trẻ song thai một nhau có nguy cơ biến chứng cao hơn so với trẻ có bánh nhau riêng biệt. Biến chứng có thể xảy ra là hội chứng truyền máu song thai (twin-twin transfusion syndrome (TTTS)). Trong TTTS, lưu lượng máu giữa cặp song sinh trở nên mất cân bằng, một thai truyền máu cho thai còn lại. Thai cho sẽ trở nên thiếu máu, thai nhận sẽ có quá nhiều máu. TTTS càng xảy ra sớm, kết quả càng nghiêm trọng đối với một hoặc cả hai thai.
Mặc dù song thai một nhau – một ối rất hiếm, nhưng đây là kiểu có nhiều rủi ro. Các biến chứng liên quan đến dây rốn cũng là một trong những biến chứng phổ biến. Thai phụ mang song thai loại này phải được theo dõi thường xuyên và có khả năng sinh mổ cao.

10. Nguy cơ tiền sản giật

Tiền sản giật (TSG) là một loại rối loạn huyết áp thường bắt đầu sau 20 tuần của thai kỳ hoặc sau sinh. Bệnh lý này xảy ra thường xuyên hơn, có xu hướng sớm hơn và nghiêm trọng hơn với thai kỳ đa thai. TSG có thể gây tổn thương cho nhiều hệ cơ quan, phổ biến nhất là thận, gan, não và mắt. Mức độ nặng hơn có thể gây co giật, gọi là sản giật. Khi TSG xảy ra, thỉnh thoảng thai nhi cần được sinh ngay, thậm chí cả khi chưa phát triển đầy đủ.

11. Nguy cơ đái tháo đường thai kỳ

Phụ nữ mang đa thai có nguy cơ cao mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ. Tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ TSG và tiến triển thành bệnh đái tháo đường sau này. Trẻ sơ sinh có thể gặp vấn đề về hô hấp và hạ đường huyết. Chế độ ăn uống, tập thể dục và sử dụng thuốc có thể làm giảm nguy cơ của biến chứng này.

12. Ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của thai

Đa thai gặp vấn đề về tăng trưởng hơn đơn thai. Thai chậm tăng trưởng có thể do nhiễm trùng, TTTS hoặc do vấn đề liên quan đến nhau thai hoặc dây rốn. Nếu nghi ngờ thai chậm tăng trưởng, ở một hoặc hai thai, nên siêu âm kiểm tra thường xuyên để theo dõi quá trình phát triển của thai.

13. Các xét nghiệm về bệnh lý di truyền liên quan đến gene có chính xác trên đa thai?

Các xét nghiệm sàng lọc các bệnh lý liên quan đến gene sử dụng mẫu máu của mẹ (xét nghiệm sàng lọc huyết thanh) không nhạy trong đa thai. Các xét nghiệm này có thể có kết quả dương tính khi không có vấn đề gì ở thai nhi.
Các xét nghiệm chẩn đoán dị tật bẩm sinh bao gồm sinh thiết gai nhau (chorionic villus sampling (CVS)) và chọc ối. Những xét nghiệm này khó thực hiện hơn trong đa thai vì mỗi thai nhi phải được kiểm tra. Vẫn có nguy cơ mất một hoặc tất cả bé, dù rất thấp. Kết quả các xét nghiệm này có thể cho thấy một thai bị bệnh, trong khi thai khác thì không.

14. Ảnh hưởng đến phương pháp sinh:

Nguy cơ mổ lấy thai trên đa thai cao hơn đơn thai. Một số trường hợp song thai có thể sinh thường. Phương pháp sinh sẽ phụ thuộc vào:

• Số lượng thai, vị trí, cân nặng, tình trạng sức khỏe của thai nhi.
• Sức khỏe của mẹ, diễn tiến của quá trình chuyển dạ.
• Kinh nghiệm của bác sỹ.

15. Trầm cảm sau sinh:

Đa thai có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh. Sản phụ nên đi khám nếu có cảm giác buồn bã, lo lắng hoặc tuyệt vọng đến mức cản trở các công việc thường ngày.

16. Có nên cho con bú?

Có thể cho con bú, nguồn sữa sẽ tăng. Sản phụ nên ăn thực phẩm lành mạnh và uống nhiều nước. Nhân viên y tế sẵn sàng giúp họ trong vấn đề này.
 
Lược dịch từ: Multiple Pregnancy. Truy cập July 13^rd, 2020, trên trang https://www.acog.org/en/Womens Health/FAQ/Multiple Pregnancy

Từ khóa: Đa Thai