CN. Trần Thị Hoa Phượng – IVF Tâm Anh
 
Giới thiệu
Hội chứng buồng trứng đa nang (Polycystic Ovary Syndrome - PCOS) là một rối loạn nội tiết phức tạp ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe sinh sản, bao gồm vô sinh. PCOS đặc trưng bởi rối loạn rụng trứng mãn tính, tăng androgen máu và buồng trứng đa nang. Những bất thường này có thể dẫn đến giảm chất lượng noãn, suy giảm sự phát triển của nội mạc tử cung và tăng nguy cơ sảy thai, khiến việc mang thai trở nên khó khăn hơn. So với chuyển phôi tươi, FET (Frozen-thawed Embryo Transfer) giảm nguy cơ hội chứng quá kích buồng trứng (Ovarian Hyperstimulation Syndrome - OHSS), cho phép lựa chọn phôi tốt nhất và tối ưu hóa thời điểm chuyển phôi. Để tối ưu hóa sự đồng bộ giữa phôi và nội mạc tử cung, việc chuẩn bị nội mạc tử cung phù hợp cho bệnh nhân PCOS trong chu kỳ FET là rất quan trọng. Chuẩn bị nội mạc tử cung cho FET ở bệnh nhân PCOS thường sử dụng phác đồ chu kỳ nhân tạo, bổ sung estrogen và P4 ngoại sinh. Tuy nhiên, hiệu quả của phác đồ này vẫn còn nhiều tranh cãi, đặc biệt là ở bệnh nhân PCOS có nồng độ androgen cao, có thể ảnh hưởng đến sự tiếp nhận của nội mạc tử cung. Tiền xử lý bằng chất chủ vận hormone giải phóng gonadotropin (GnRH-a) đã được đề xuất như một phương pháp cải thiện kết quả FET ở bệnh nhân PCOS. GnRH-a có tác dụng ức chế trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến sinh dục, tạo ra hiệu ứng giảm estrogen và androgen, từ đó điều chỉnh độ tiếp nhận nội mạc tử cung và tăng khả năng làm tổ của phôi.
 
Nghiên cứu của Li và cộng sự năm 2024 được thực hiện nhằm đánh giá một cách có hệ thống hiệu quả của việc tiền xử lý bằng GnRH-a trước khi thực hiện FET ở bệnh nhân PCOS, từ đó cung cấp bằng chứng khoa học cho việc lựa chọn phác đồ điều trị tối ưu.
 
Phương pháp
Để xác định xem việc việc tiền xử lý bằng GnRH-a trước khi thực hiện FET ở bệnh nhân PCOS có thể cải thiện kết quả FET hay không, một phân tích tổng hợp và đánh giá hệ thống đã được thực hiện trên 3646 bệnh nhân với dữ liệu được thu thập từ các nguồn PubMed, EMBASE và CNKI cho đến tháng 10 năm 2021, với các từ khóa được sử dụng bao gồm: "down regulation", "GnRH agonist", "gonadotrophin-releasing hormone agonist", "polycystic ovary syndrome", "PCOS", "FET" và "frozen-thawed embryo transfer". Nghiên cứu được tổng hợp là các nghiên cứu thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng (RCT) hoặc nghiên cứu bệnh chứng. Đối tượng nghiên cứu là những bệnh nhân vô sinh được chẩn đoán PCOS theo tiêu chuẩn Rotterdam 2003, bao gồm các triệu chứng rối loạn phóng noãn, tăng androgen máu, buồng trứng đa nang. Các kết quả lâm sàng được cáo báo bao gồm độ dày nội mạc tử cung, tỷ lệ làm tổ, tỷ lệ thai lâm sàng, tỷ lệ sảy thai, tỷ lệ mang thai ngoài tử cung, tỷ lệ đa thai, tỷ lệ sinh sống.
Hiệu quả của GnRH-a được đánh giá bằng cách tính nguy cơ tương đối (RR) hoặc chênh lệch giá trị trung bình chuẩn (SMD) với khoảng tin cậy 95% (CI) cho các kết quả nghiên cứu. Phân tích tổng hợp được thực hiện bằng cách sử dụng mô hình hiệu ứng cố định hoặc mô hình hiệu ứng ngẫu nhiên, tùy thuộc vào mức độ không đồng nhất giữa các nghiên cứu được đánh giá bởi kiểm định Cochrane Q và .
 
Kết quả
Dựa trên kết quả phân tích tổng hợp của Li và cộng sự năm 2024, tổng cộng 17 nghiên cứu, bao gồm 3.646 bệnh nhân, đã được đưa vào phân tích. Tỷ lệ mang thai lâm sàng được phân tích tổng hợp trên cả 17 nghiên cứu cho thấy tiền xử lý bằng GnRH-a có liên quan đáng kể đến tỷ lệ thai lâm sàng cao hơn so với nhóm không tiền xử lý GnRH-a (RR = 1,19, 95% CI: 1,08-1,32, p = 0,001). Đồng thời, độ dày nội mạc tử cung (SMD = 0,56, 95% CI: 0,20-0,92, p = 0,000) trong 9 nghiên cứu và tỷ lệ làm tổ (RR = 1,12, 95% CI: 1,00-1,24, p = 0,002) trong 11 nghiên cứu cho thấy tiền xử lý bằng GnRH-a làm tăng đáng kể độ dày nội mạc tử cung và tỷ lệ làm tổ so với nhóm không tiền xử lý GnRH-a. Tuy nhiên, tỷ lệ sảy thai, tỷ lệ thai ngoài tử cung, tỷ lệ đa thai và tỷ lệ sinh sống được tổng hợp trong 17 nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể giữa nhóm tiền xử lý bằng GnRH-a và nhóm không tiền xử lý (RR = 0,82, 95% CI: 0,65-1,02, p = 0,428).
 
Bàn luận
PCOS là một rối loạn nội tiết phức tạp, đặc trưng bởi tình trạng sản xuất hormone luteinizing (LH) quá mức và môi trường nội mô tăng androgen, dẫn đến giảm độ tiếp nhận nội mạc tử cung. Nồng độ androgen cao có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và chức năng của nội mạc tử cung, cản trở quá trình làm tổ của phôi. GnRH-a có tác dụng ức chế trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến sinh dục, tạo ra hiệu ứng giảm estrogen và androgen, từ đó điều chỉnh độ tiếp nhận nội mạc tử cung. Bằng cách kiểm soát nồng độ hormone, GnRH-a có thể cải thiện môi trường nội mạc tử cung, tạo điều kiện thuận lợi cho phôi làm tổ và phát triển. Tiền xử lý bằng GnRH-a trước FET có thể cải thiện kết quả mang thai ở bệnh nhân PCOS bằng cách điều chỉnh nồng độ hormone, tăng độ dày nội mạc tử cung và tăng tỷ lệ làm tổ. Tuy nhiên, hiệu quả của GnRH-a đối với tỷ lệ sảy thai, tỷ lệ mang thai ngoài tử cung, tỷ lệ mang thai đa thai và tỷ lệ sinh sống vẫn chưa được khẳng định rõ ràng.
 
Kết luận
Nghiên cứu của Li và cộng sự năm 2024 cho thấy tiền xử lý bằng GnRH-a trước khi thực hiện FET có thể cải thiện tỷ lệ làm tổ và tỷ lệ mang thai lâm sàng ở bệnh nhân PCOS. Mặc dù nghiên cứu là một phân tích tổng hợp và đánh giá hệ thống cỡ mẫu lớn được phân tích toàn diện, nhưng vẫn còn tồn tại một số hạn chế như hầu hết các nghiên cứu được đưa vào phân tích là nghiên cứu bệnh chứng, có nguy cơ sai lệch cao hơn so với RCT đồng thời nghiên cứu thiếu dữ liệu về các kết cục dài hạn. Cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá tác động lâu dài của tiền xử lý bằng GnRH-a đối với sức khỏe của mẹ và trẻ.

Li, J., Lin, Z., Mo, S., Wang, S., Li, Y., & Shi, Q. (2024). Pretreatment with or without GnRH-agonist before frozen–thawed embryo transfer in patients with PCOS: a systematic review and meta-analysis. Journal of Ovarian Research, 17(1), 1-12.

Từ khóa: Chuyển phôi trữ ; GnRH-agonist; PCOS