CVPH. Ngô Thị Lan Phương
Đơn vị HTSS IVFMD FAMILY, BVĐK Gia Đình, Đà Nẵng

Tình trạng thừa cân và béo phì đang tăng với tốc độ đáng báo động, chiếm khoảng ⅓ dân số thế giới. Mối liên quan giữa chỉ số khối cơ thể (body mass index-BMI) và lượng mỡ trong cơ thể khác nhau giữa các quốc gia. So với người da trắng cùng giới tình, độ tuổi và BMI, người châu Á thường có tỷ lệ mỡ trong cơ thể cao hơn. Lượng mỡ trong cơ thể và sự phân bố mỡ được xem là những chỉ số quan trọng cảnh báo rủi ro về sức khỏe. Đo hấp thụ tia X năng lượng kép (Dual-energy x-ray absorptiometry-DEXA) là tiêu chuẩn vàng để định lượng khối lượng mỡ bụng. Tuy nhiên, tính phức tạp và chi phí cao của DEXA làm cho nó bị hạn chế trong lâm sàng. Gần đây, chu vi vòng eo (waist circumference-WC) hoặc tỷ lệ eo hông (waist hip ratio-WHR) có thể dễ dàng đo hơn, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị sử dụng làm chỉ số tình trạng béo phì. So với BMI, WHR có liên quan chặt chẽ hơn với các yếu tố về nguy cơ chuyển hóa, bệnh tật và tử vong do tim mạch. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu WHR có liên quan đến kết quả IVF hay không. Nghiên cứu này nhằm mục đích tìm hiểu mối liên hệ giữa WHR và kết quả mang thai bao gồm tỷ lệ trẻ sinh sống, tỷ lệ trẻ sinh sống tích lũy, tỷ lệ sẩy thai và kết quả sơ sinh ở những phụ nữ trải qua IVF/ICSI.
Phương pháp
Đây là nghiên cứu hồi cứu sàng lọc 943 bệnh nhân (BN) trải qua điều trị IVF/ICSI từ tháng 2 đến tháng 6 năm 2020 tại Trung tâm hỗ trợ sinh sản của Bệnh viện Phụ sản và Trẻ sơ sinh Thượng Hải. BN bị loại khỏi nghiên cứu nếu: lớn hơn 45 tuổi, không chọc hút, không có phôi để chuyển hoặc không thực hiện chuyển phôi.
Tất cả BN được đo trong trang phục nhẹ, không có giày và mũ. Cân nặng cơ thể được đo bằng cân chính xác đến 0,1kg. Chiều cao được đo bằng máy đo (đơn vị mét). Một thước dây được sử dụng để đo WC và chu vi hông chính xác đến 0,1cm. WC được đo ở phần hẹp nhất của thân, nằm giữa đường viền dưới của lồng ngực và mặt trên của xương chậu. Chu vi hông được đo ở phần mở rộng tối đa của mông. WHR được tính bằng cách chia vòng eo cho chu vi hông. Cân nặng, chiều cao, vòng eo và chu vi hông được một y tá đo hai lần trong suốt quá trình nghiên cứu và giá trị trung bình của các phép đo này được sử dụng trong nghiên cứu để giảm thiểu sai sót.
Tỷ lệ sinh sống từ chu kỳ chuyển phôi đầu tiên là kết quả chính. Các kết quả phụ bao gồm tỷ lệ sinh sống tích lũy, tỷ lệ sẩy thai và cân nặng khi sinh.
Kết quả

• Phụ nữ có WHR tương đối cao (≥0,783) có tỷ lệ trẻ sinh sống thấp hơn (tỷ lệ chênh lệch điều chỉnh (aOR): 0,657, 95%CI: 0,466-0,926), tỷ lệ trẻ sinh sống tích lũy thấp hơn (aOR: 0,580, 95%CI: 0,413-0,814) và tỷ lệ sẩy thai cao hơn (aOR = 2,865, 95%CI: 1,300-6,316) so với những người có WHR thấp (<0,783), không phụ thuộc vào BMI.

• Phân tích chung WHR và BMI cho thấy, so với nhóm tham chiếu (những người có WHR thấp và cân nặng bình thường), những người có WHR cao và BMI bình thường có tỷ lệ trẻ sinh sống thấp hơn (aOR = 0,653, 95% CI: 0,447-0,954) và tỷ lệ trẻ sinh sống tích lũy (aOR = 0,600, 95% CI: 0,413-0,872) và tỷ lệ sảy thai cao hơn (aOR = 2,865, 95% CI: 1,229-6,676), trong khi những bệnh nhân có cả WHR cao và BMI cao chỉ cho thấy tỷ lệ trẻ sinh sống tích lũy thấp hơn đáng kể (aOR = 0,612, 95% CI: 0,404-0,926).

• Hơn nữa, không có mối liên quan đáng kể nào giữa BMI và kết quả thai kỳ, hoặc giữa WHR của mẹ và cân nặng khi sinh.

Kết luận
Kết quả của nghiên cứu này chứng minh rằng WHR cao hơn có liên quan đến khả năng sinh sản thấp hơn ở những phụ nữ trải qua chu kỳ IVF/ICSI, không phụ thuộc vào BMI. Điều thú vị là, tác dụng phụ của tình trạng béo phì vùng bụng rõ ràng hơn ở những bệnh nhân có BMI thấp hơn. Do đó, WHR dường như là một yếu tố dự báo tốt hơn về kết quả điều trị vô sinh ở phụ nữ so với BMI.