Nội tiết tố sinh sản đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của một số loại ung thư nhất định. Mối liên quan giữa phơi nhiễm estrogen mà không có tình trạng đối kháng của progesterone và sự phát triển của ung thư tử cung đã được biết rõ. Ngoài ra, người ta còn thấy có mối liên quan giữa một số yếu tố sinh sản với một số loại ung thư khác nhau, như tuổi có kinh lần đầu sớm, mãn kinh muộn, không có con, sinh con trễ, không sử dụng thuốc viên ngừa thai đều liên quan đến tăng nguy cơ ung thư buồng trứng và ung thư vú.

Ảnh hưởng của androgen lên sự hình thành ung thư chưa được nghiên cứu nhiều. Androgen được sản xuất quá mức trong một số tình trạng bệnh lý như thiếu men thượng thận, u tuyến thượng thận, tăng prolactin máu, rối loạn chức năng tuyến giáp và hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Những bệnh lý này thường liên quan tới vô sinh, chủ yếu là do gây rối loạn phóng noãn. Cho đến nay thì nguyên nhân gây rối loạn phóng noãn thường gặp nhất là PCOS, với biểu hiện đặc trưng là dư thừa androgen, kinh nguyệt không đều và buồng trứng đa nang. Ít nhất là một nửa số bệnh nhân PCOS bị béo phì, và nhiều người trong số đó cũng bị các vấn đề về chuyển hóa như tình trạng kháng insulin. Phụ nữ PCOS điển hình có hiện tượng không phóng noãn kéo dài; nếu không được điều trị thì họ có nguy cơ cao bị ung thư nội mạc tử cung. Trong khi đó, ảnh hưởng của androgen lên các loại ung thư khác ít rõ ràng hơn. Do đó, nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá nguy cơ bị một số loại ung thư ở những phụ nữ có tình trạng dư thừa androgen và rối loạn kinh nguyệt.

Bệnh nhân được tìm kiếm từ cơ sở dữ liệu khám vô sinh. Các thông tin theo dõi được thu thập từ kho lưu trữ bệnh ung thư, hồ sơ bệnh án và bảng câu hỏi. Tìm kiếm được dữ liệu của 8422 bệnh nhân và lượng theo dõi là 155.624 người - năm. Có 412 bệnh nhân đáp ứng đủ các tiêu chuẩn của PCOS, 1705 bệnh nhân có rối loạn kinh nguyệt và 443 bệnh nhân chỉ có tình trạng tăng androgen.

So với dân số chung, những phụ nữ có tình trạng tăng androgen và/hoặc rối loạn kinh nguyệt không tăng nguy cơ ung thư (không tính ung thư da). Tuy nhiên, khi đánh giá từng loại ung thư riêng biệt thì nhận thấy nguy cơ ung thư vú tăng 1,31 lần, ung thư tử cung tăng 2,02 lần và ung thư sắc tố tăng 1,96 lần so với dân số chung. Khi xem xét riêng những phụ nữ bị PCOS thì nguy cơ ung thư vú và ung thư tử cung của họ không tăng. Nguy cơ của những loại ung thư này chỉ tăng ở những phụ nữ bị vô sinh nguyên phát.

Khi những phụ nữ có tăng androgen và/hoặc rối loạn kinh nguyệt được so sánh với những phụ nữ vô sinh không bị các rối loạn này thì nguy cơ ung thư nói chung và nguy cơ ung thư cho từng loại ung thư riêng biệt cũng không tăng.

Phụ nữ bị PCOS có tăng nguy cơ về một số bệnh lý nội khoa. Tiểu đường, cao huyết áp, bệnh lý tim mạch và rối loạn lipid máu là các rối loạn hay gặp ở những bệnh nhân này. Các nguy cơ trên gia tăng một phần liên quan tới cơ chế bệnh sinh của PCOS (kháng insulin), một phần liên quan tới tình trạng béo phì, một triệu chứng thường gặp ở những bệnh nhân PCOS. Phụ nữ PCOS thường bị vô sinh và một số loại ung thư hay gặp ở những bệnh nhân vô sinh cũng đã được biết tới. Những phụ nữ này thường ít sử dụng viên thuốc tránh thai nên không được phòng ngừa chống lại ung thư buồng trứng và ung thư tử cung. Những phụ nữ kinh nguyệt không đều thường bị phơi nhiễm với tác động kéo dài đơn độc không được đối kháng của estrogen, do đó bị tăng nguy cơ ung thư tử cung. Ung thư vú và ung thư buồng trứng hay gặp hơn ở những phụ nữ sinh con trễ hoặc không sinh con, còn cho con bú mẹ có một số vai trò bảo vệ khỏi những ung thư này.

Nghiên cứu này đã đánh giá liệu những phụ nữ có tình trạng tăng androgen và/hoặc rối loạn kinh nguyệt có nguy cơ cao hơn bị một số loại ung thư nhất định hay không. Dân số nghiên cứu là không đồng nhất bởi vì những phụ nữ kinh nguyệt không đều không nhất thiết có tình trạng tăng androgen và ngược lại. Thực vậy, hầu hết bệnh nhân rối loạn kinh nguyệt nhưng không có tình trạng tăng androgen. Phân tích bị giới hạn ở những phân nhóm nhỏ nên không đưa ra được các kết quả có ý nghĩa vì số trường hợp ung thư ít. Do đó, kết quả nghiên cứu cần phải được diễn giải thật cẩn thận từ dân số nghiên cứu hỗn hợp này.

Nhìn chung, các kết quả của bài báo cáo này cần phải được kiểm định lại vì những loại ung thư được khảo sát có liên quan tới bản thận tình trạng vô sinh; còn tình trạng rối loạn kinh nguyệt hoặc dư thừa androgen hơn nữa cũng không tăng nguy cơ ung thư. Việc phòng ngừa ung thư nội mạc tử cung vẫn có tầm quan trọng ở những phụ nữ béo phì hoặc ít rụng trứng. Các nghiên cứu trong tương lai nên cố gắng trả lời những câu hỏi trên ở một dân số đồng nhất hơn nhằm cho phép tư vấn và tầm soát cho những phụ nữ có nguy cơ cao.

Nguồn: Medscape.com – Androgen Excess and Cancer Risk in Infertile Women

BS Đinh Thị Hồng