CNSH. Phan Thị Nhật Vy – Chuyên viên phôi học IVFAS

Sự hiện diện của lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng (LNMTCBT) không phải là chỉ định để phẫu thuật đối với nhóm phụ nữ hiếm muộn điều trị thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Trước đây một số nghiên cứu cho rằng sự hiện diện của những khối LNMTCBT này có ảnh hưởng đến điều trị IVF và cần phẫu thuật loại bỏ. Tuy nhiên nhiều nghiên cứu cho thấy bất lợi của việc phẫu thuật đối với dữ trự buồng trứng. 13-15% trường hợp dự trữ buồng trứng bị tổn thương hoàn toàn (Somigliana và cộng sự, 2015). Ngoài ra nhiều nghiêu cứu cho thấy sự hiện diện của khối LNMTCBT đơn thuần không ảnh hưởng đến dự trữ buồng trứng (Almog và cộng sự, 2011; Ashrafi và cộng sự, 2014) và chất lượng noãn (Sanchez và cộng sự, 2017). Do đó không có bằng chứng cho thấy phẫu thuật LNMTCBT làm tăng kết quả điều trị IVF.

Tuy nhiên hai nghiên cứu gần đây của Coccia và cộng sự, 2014 và Ferrero và cộng sự, 2017 cho thấy sự phát triển nang noãn có thể bị ảnh hưởng bởi khối LNMTCBT lớn. Tuy nhiên những nghiên cứu này chưa xác định rõ ngưỡng giá trị kích thước của LNMTCBT có ảnh hưởng bất lợi do cỡ mẫu nghiên cứu nhỏ. Nghiên cứu được thực hiện nhằm đưa ra ngưỡng giá trị về đường kính của khối LNMTCBT có thể bất lợi đến kết quả điều trị IVF.

Nghiên cứu hồi cứu đa trung tâm được thực hiện từ 1/2014 – 12/2018 trên nhóm bệnh nhân điều trị IVF. Tiêu chuẩn nhận là bệnh nhân có LNMTCBT với đường kính trung bình từ 2- 5 cm, không có tiền sử phẫu thuật buồng trứng, đáp ứng bình thường với kích thích buồng trứng ở buồng trứng không có khối LNMTC. Đáp ứng bình thường được định nghĩa là có ít nhất 3 nang 11mm tại thời điểm trigger. Các trường hợp LNMTC không phải ở buồng trứng, có nhiều khối u sẽ bị loại khỏi nghiên cứu.

Bệnh nhân được theo dõi nang noãn và ghi nhận số lượng nang ≥ 11mm ở từng buồng trứng vào ngày trước khi tiêm trigger. Sự xuất hiện LNMTCBT được ghi nhận trước khi bắt đầu chu kì kích thích. Đường kính khối LNMTCBT được tính bằng giá trị trung bình của ba đường vuông góc và được chia làm 3 nhóm: Nhóm 1: 20 – 29 mm, nhóm 2: 30 – 39 mm và nhóm 3: 40 - 49 mm.

Nghiên cứu thực hiện trên 67 phụ nữ được chia theo 3 nhóm: nhóm 1 gồm 23 người, nhóm 2 gồm 23 người và nhóm 3 gồm 21 người. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa 3 nhóm về tuổi vợ, BMI, thời gian vô sinh, yếu tố vô sinh nam, nồng độ AMH và AFC.

Không có sự khác biệt kết quả kích thích buồng trứng giữa 3 nhóm như thời gian kích thích buồng trứng, tổng liều gonadotropins, nồng độ estradiol ngày trigger, tổng số noãn thu được, tỉ lệ thụ tinh, tỉ lệ thai lâm sàng cộng dồn.

Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỉ lệ trẻ sinh sống cộng dồn, giảm đáng kể ở nhóm 2 so với nhóm 1 và 3 (22%, 48% và 57%, p=0,03). Đáp ứng buồng trứng bị ảnh hưởng đáng kể ở nhóm 3 có kích thước 40 – 49 mm.

Như vậy, nghiên cứu cho thấy giá trị ngưỡng của đường kính khối lạc nội mạc tử cung buồng trứng có thể ảnh hưởng đến đáp ứng buồng trứng là 40 mm.

Nguồn: Somigliana, E., Palomino, M. C., Castiglioni, M., Mensi, L., Benaglia, L., Vercellini, P., & Garcia-Velasco, J. (2020). The impact of endometrioma size on ovarian responsiveness. Reproductive BioMedicine Online.