Phan Xuân Khôi, Hoàng Nữ Phú Xuân

TÓM TẮT

Sa sinh dục là một bệnh khá phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt tuổi tiền mãn và mãn kinh. Ứng dụng phẫu thuật nội soi vào điều trị bệnh lý này vẫn còn hạn chế; đã có nhiều tác giả mô tả kỹ thuật cố định tử cung vào mỏm nhô trong điều trị, tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi những tiêu chí kỹ thuật nghiêm ngặt và chi phí đắt tiền... Năm 2008 chúng tôi đã có đề tài ‘‘Kỹ thuật thuật nội soi treo tử cung trực tiếp vào thành bụng trong điều trị sa sinh dục’’. Kỹ thuật này có nhiều ưu điểm tuy nhiên có một tỷ lệ sa thành âm đạo-bàng quang tái phát, do vậy từ tháng 1 năm 2010 chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu ‘‘Điều trị sa sinh dục độ III-IV hai thì, phẫu thuật phục hồi thành âm đạo kết hợp nội soi treo tử cung trực tiếp vào thành bụng’’.

Mục tiêu: Trình bày kỹ thuật và đánh giá hiệu quả bước đầu của phương pháp điều trị sa sinh dục độ III-IV hai thì, phẫu thuật phục hồi thành âm đạo kết hợp nội soi treo tử cung trực tiếp vào thành bụng.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả tiến cứu có can thiệp với 33 bệnh nhân sa sinh dục độ III-IV.

Kết quả: Trong số 33 bệnh nhân được điều trị, có đến 11/33 trường hợp (33,33%) trong độ tuổi 70-79; có 12/33 trường hợp (36,36%) độ tuổi 60-69 tuổi; có 20/33 trường hợp sa sinh dục độ IV (66,61%); có 13/33 trường hợp sa sinh dục độ III (39,39%). Cả 33 trường hợp (100%) đều được phẫu thuật thành công với thời gian phẫu thuật trung bình là 49,54 phút, (thì một 30,45 phút, thì hai 13,79 phút). Thời gian hồi phục sức khỏe là 8,72 giờ. Không có tai biến nào xảy ra trong quá trình phẫu thuật, tất cả bệnh nhân đều hài lòng với kết quả phẫu thuật và không có trường hợp nào bị sa tử cung, sa âm đạo tái phát sau phẫu thuật.

Kết luận: Đây là một kỹ thuật mới lần đầu tiên được áp dụng thành công tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-CuBa Đồng Hới. Kỹ thuật đơn giản, phẫu thuật ít xâm lấn, hạn chế tai biến, rút ngắn thời gian phẫu thuật và phục hồi sức khỏe, mang tính thẩm mỹ và sự hài lòng cao. Kỹ thuật chỉ đòi hỏi các thiết bị phẫu thuật nội soi cơ bản, không làm tăng chi phí cho người bệnh và có thể áp dụng cho các cơ sở y tế có khả năng phẫu thuật nội soi từ cơ bản.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Sa sinh dục là một bệnh lý khá phổ biến ở phụ nữ, gặp nhiều ở lứa tuổi tiền mãn và mãn kinh, đẻ nhiều lần, lao động nặng, chế độ dinh dưỡng kém. Tuy nhiên, bệnh lý này cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ trẻ tuổi, đang ở tuổi sinh đẻ. Bệnh gây nên những khó khăn trong sinh hoạt, lao động thường nhật và còn gây những biến chứng khác kèm theo… Tỷ lệ bệnh lý sa sinh dục ở phụ nữ Việt Nam chiếm khoảng 2% trong tuổi hoạt động tình dục, gần 8% ở phụ nữ từ 40-50 tuổi ^[2,12], khoảng 8,5% ở độ tuổi từ 40 đến 70 tuổi và 10% ở độ tuổi từ 70-90 tuổi ^[13]. Tỷ lệ này là 21% trong số phụ nữ 18-50 tuổi ở Mỹ và 2-13% trong số phụ nữ ở lứa tuổi trẻ tại Pháp ^[7].

Điều trị bệnh lý sa sinh dục chủ yếu bằng phương pháp phẫu thuật mở với các phương pháp đang được áp dụng khá phổ biến như Manchester, Crossen, Lefort… ^[3] tuy nhiên, còn có những hạn chế trong chỉ định và các tai biến khi phẫu thuật. Ngoài ra còn có các phương pháp treo tử cung gián tiếp vào thành bụng qua dây chằng tròn hoặc làm ngắn... nhưng có tỷ lệ gây tắc ruột và sa lại khá cao. Hiện nay nhờ sự tiến bộ đột phá của phẫu thuật nội soi (PTNS) nên khuynh hướng áp dụng PTNS vào điều trị sa sinh dục đang rất được ưa chuộng ở các nước Châu Âu ^[7]. Ở nước ta phẫu thuật mở điều trị sa sinh dục vẫn đang được thực hiện thường quy còn PTNS chỉ mới được áp dụng bước đầu với kỹ thuật treo tử cung vào mỏm nhô, vốn đã được báo cáo bởi nhiều phẫu thuật viên trên thế giới. Tuy nhiên kỹ thuật này phức tạp và chi phí thiết bị đắt tiền ^[1]. Từ tháng 04/2008 đến 01/2010 chúng tôi đã hoàn thành đề tài với kỹ thuật phẫu thuật nội soi treo tử cung trực tiếp vào thành bụng trong điều trị sa sinh dục, nhưng có một tỷ lệ sa bàng quang tái phát. Để khắc phục sự khiếm khuyết này từ ngày 06 tháng 01 năm 2010 chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu mới, điều trị sa sinh dục độ III-IV hai thì, phẫu thuật nội soi treo tử cung trực tiếp vào thành bụng kết hợp phẫu thuật đường âm đạo tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cu Ba, Đồng Hới.

MỤC TIÊU

Trình bày kỹ thuật và đánh giá hiệu quả bước đầu của phương pháp điều trị sa sinh dục độ III-IV hai thì, phẫu thuật phục hồi thành âm đạo kết hợp nội soi treo tử cung trực tiếp vào thành bụng.

ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu

Tiêu chuẩn lựa chọn

Bệnh nhân sa sinh dục độ III-IV, được giải thích và đồng ý áp dụng phương pháp điều trị sa tử cung độ III-IV hai thì.

• Phân độ sa sinh dục theo Baden Walker:

º  Độ 1: khối sa còn trong âm đạo

º Độ 2: khối sa ra tới âm hộ

º Độ 3: khối sa ra ngoài âm hộ

º Độ 4: khối sa toàn bộ ra ngoài và sa toàn bộ thành âm đạo

Tiêu chuẩn loại trừ

Bệnh nhân không đồng ý với phương pháp mới này.

Có các bệnh khác liên quan đến tử cung cần can thiệp (như u xơ, tăng sinh nội mạc tử cung, tổn thương cổ tử cung…).

Các bệnh lý khác đang diễn biến nặng không có chỉ định phẫu thuật nội soi.

Đối tượng nghiên cứu

Với các tiêu chuẩn như trên, đã có 33 bệnh nhân sa sinh dục được tuyển chọn để áp dụng kỹ thuật điều trị sa sinh dục độ III-IV hai thì tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-CuBa Đồng Hới, trong thời gian từ 06/01/2010 đến 01/06/2011.

Phương pháp nghiên cứu

Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả tiến cứu có can thiệp.

Kỹ thuật tiến hành

Phương tiện trang thiết bị

Bộ phẫu thuật mở và nội soi cơ bản đã được trang bị ở các phòng mổ.

Kim khâu tử cung thân tròn, đầu bầu, 3/8 vòng.

Kim có nòng mang thòng lọng và chỉ không tiêu 1.0.

Các bước tiến hành:

• Thì 1: Phục hồi thành âm đạo

º Phục hồi thành trước âm đạo

Rạch ni