Ngoài định lượng bilirubin, những yếu tố khác cũng có giá trị tiên lượng vàng da sơ sinh nặng bao gồm tuổi thai, bầm tím, tiền căn gia đình, tốc độ tăng bilirubin/máu nhanh. Đó là kết quả nghiên cứu đối chứng được đăng trên tạp chí Pediatrics vào tháng 8/ 2008.

Cũng theo nghiên cứu này, ánh sáng liệu pháp có hiệu quả tốt trong phòng ngừa tăng bilirubin máu nặng.

Những nghiên cứu trước đây tập  trung vào các đánh giá được thực hiện trong lúc trẻ đang nằm viện sau khi sinh cho thấy mối liên quan giữa tiền căn gia đình có vàng da, bú mẹ hoàn toàn, sang chấn, bướu huyết thanh xương sọ, tuổi thai thấp, và chủng tộc châu Á với nguy cơ tăng bilirubin máu. Trong khi những yếu tố nguy cơ nhằm dự đoán bilirubin toàn phần > 25 mg/dl ở những bệnh nhân gần đến ngưỡng phải dùng ánh sáng liệu pháp theo APP’s [ Amercian Academy Of Pediatrics : Viện Nhi Khoa Hoa Kỳ] vẫn chưa xác định rõ, mặc dù  những bệnh nhân này được cho là cần điều trị ánh sáng liệu pháp sớm hơn.

Mục đích của nghiên cứu này nhằm xác định hiệu quả của ánh sáng liệu pháp và những yếu tố tiên lượng nguy cơ tăng bilirubin máu > 25 mg/dl ở những trẻ có mức tăng bilirubuin máu 17 đến 22,9 mg/dl trong vòng hơn 48 giờ sau sinh.

Nghiên cứu được tiến hành tại bệnh viện ở Kaiser, bắc California từ 1995 đến 2004. có tổng số 285.295 trẻ tuổi thai từ 34 tuần trở lên với cân nặng lúc sinh hơn 2000g. Trong số đó, 17.986 trẻ có bilirubin máu toàn phần từ 17 đến 22,9md/dl lúc 48 giờ sau sinh. Những trường hợp có bilirubin máu từ 25 mg/dl trở lên đều được đưa vào nghiên cứu và có 4 trẻ được chọn ngẫu nhiên có kiểm soát để so sánh dựa vào khoảng cách giữa bilirubin máu toàn phần đo được và ngưỡng điều trị ánh sáng liệu pháp theo APP.

·     Trong số 62 trẻ nhóm nghiên cứu (0,4%), 6 trẻ( 10%) được chiếu đèn trong vòng 8 giờ. Trong nhóm chứng, số trẻ được chiếu đèn là 101 trẻ  ( 41%). So với nhóm chứng , các trẻ nghiên cứu có tuổi thai nhỏ hơn

·     Các yếu tố tiên lượng vàng da nặng được ghi nhận bao gồm bầm tím, bú mẹ hoàn toàn,  và tốc độ tăng bilirubin ≥ 6 mg/dl/ ngày .

Các tác giả khẳng định ánh sáng liệu pháp đạt 85% hiệu quả phòng ngừa bilirubin máu toàn phần ³ 25 mg/dl, những yếu tố tiên lượng tốt nhất là bầm tím, tuổi thai, tiền căn gia đình, và bilirubin máu toàn phần tăng nhanh.

Giới hạn nghiên cứu này là số lượng trẻ dương tính với test Coomb’s nhỏ; có thể nhiễu bởi sự chỉ định; sử dụng biểu đồ cho một số biến số, có thể dẫn đến mất phân loại trẻ; nghiên cứu được thực hiện trong một tổ chức chăm sóc điều trị, có thể không đại diện cho dân số chung.

Những yếu tố như chủng tộc, giới tinh, xét nghiệm Coomb’s trực tiếp dương tính có thể không giúp phân biệt trẻ nào sẽ bị vàng da tăng bilirubin gián tiếp nặng. Sụt cân nhiều sau sinh và vấn đề bú sữa mẹ không được dùng làm yếu tố tiên lượng trong nghiên cứu vì có thể ảnh hưởng đến việc khuyến khích cho bú mẹ. Mặc dù bú mẹ là lựa chọn tối ưu nhưng cho bú dặm thêm sữa bột có thể làm giảm nguy cơ vàng da tăng bilirubin gián tiếp nặng và có thể áp dụng cho những trẻ có bilirubin toàn phần gần đến ngưỡng phải chiếu đèn.

(Nguồn: J Pediatr. 2008;153:234-240)

BS. Nguyễn Khôi