CNXN. Nguyễn Thị Thanh Huệ
Bệnh viện Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột

Yếu tố chính ảnh hưởng đến tỷ lệ trẻ sinh sống là mức bội thể của phôi. Bội thể phát sinh từ các lỗi giảm phân, gây ra sự không đồng đều các nhiễm sắc thể trong giao tử. Một cơ chế khác là lỗi trong quá trình phân ly nhiễm sắc thể sau hợp tử trong quá trình nguyên phân. Mặc dù nguyên nhân dẫn đến lệch bội phần lớn do các yếu tố của mẹ, nhưng vai trò của cha vẫn chưa được hiểu rõ. Gần đây, có nhiều nghiên cứu cho thấy vai trò của tuổi cha có liên quan đến khả năng sinh con sống. Trong một vài nghiên cứu sự ảnh hưởng của các yếu tố tinh trùng, khả năng di động của tinh trùng có mối tương quan với đa bội phôi đặc biệt ở phụ nữ trẻ tuổi. Do vậy, nghiên cứu này được nhóm tác giả thực hiện nhằm điều tra tác động của các yếu tố nam giới có liên quan đến thể lệch bội của phôi.
 
Nghiên cứu hồi cứu được thực hiện từ tháng 12/2014 đến 6/2021 trên 11087 chu kỳ từ 8484 bệnh nhân với 35797 phôi (chỉ bao gồm những bệnh nhân trải qua PGT-A). Nghiên cứu được phân tích dựa trên 3 cấp độ chính: phân tích các đặc điểm, yếu tố bệnh nhân liên quan đến lệch bội; phân tích các đặc điểm của phôi và mối liên quan đến lệch bội; so sánh hai nhóm phôi nguyên bội và lệch bội.
 
Kết quả nghiên cứu cho thấy về mặt lâm sàng không có yếu tố liên quan đến chất lượng tinh trùng và nam giới ảnh hưởng đến tỷ lệ lệch bội phôi. Ngược lại, tuổi của mẹ (coefficient = −0,053, P < 0,001); BMI (coefficient = 0,003, P = 0,046); chu kỳ hỗ trợ sinh sản (coefficient = −0,066, P < 0,001); và số noãn thu nhận được (coefficient = −0,018, P < 0,001) có tác động đáng kể. Khi đánh giá ở cấp độ phôi, tuổi mẹ có tác động tiêu cực đáng kể (coefficient = −0,1244, P < 0,001). Điều này cho thấy, khi độ tuổi mẹ tăng lên làm giảm khả năng tạo phôi bình thường. Khi so sánh giữa hai nhóm nguyên bội và lệch bội cũng không thấy sự khác biệt đáng kể về tuổi nam giới và chất lượng tinh trùng.
 
Tuy nhiên, nghiên cứu còn tồn tại một số hạn chế. Đây là nghiên cứu thực hiện đơn trung tâm, do đó có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nội tại trung tâm, phác đồ điều trị và đặc điểm dân số tham gia nghiên cứu. Bên cạnh đó, nghiên cứu chỉ giới hạn ở những bệnh nhân thực hiện PGT-A, điều này có thể dẫn đến sai lệch trong việc lựa chọn và áp dụng với tất cả bệnh nhân điều trị. Thêm vào đó, nghiên cứu thiếu dữ liệu đánh giá về các yếu tố nam ảnh hưởng đến tỷ lệ lệch bội như phân mảnh DNA tinh trùng, mức độ stress oxy hóa và bất thường di truyền. Ngoài ra, nghiên cứu vừa thực hiện IVF và ICSI với nhiều chất lượng tinh trùng khác nhau, do vậy chưa tìm thấy mối liên hệ giữa chất lượng tinh trùng và tình trạng lệch bội của phôi trong nghiên cứu này.
 
Tóm lại, tuổi của nam giới, BMI và chất lượng tinh trùng không có tác động đến sự xuất hiện của tình trạng lệch bội phôi ở phôi nang. Nghiên cứu này củng cố thêm vai trò quan trọng của tuổi tác mẹ và noãn trong việc ảnh hưởng đến tỷ lệ nguyên bội của phôi nang. Tuy nhiên, nghiên cứu còn nhiều hạn chế, cần có các nghiên cứu sâu để hiểu rõ hơn.
 
TLTK: Fouks Y, Vaughan D, Sripada V, Penzias AS, Bortoletto P, Sakkas D. Do sperm factors influence embryonic aneuploidy? Long live the oocyte. Hum Reprod. 2024 Nov 1;39(11):2442-2452. doi: 10.1093/humrep/deae224. PMID: 39352944.

Từ khóa: ART; PGT-A; lệch bội; công nghệ hỗ trợ sinh sản; lệch bội nhiễm sắc thể phôi; tinh trùng.