Gần đây có thông tin về các trường hợp phụ nữ có thai rất đặc biệt. Những phụ nữ này có hầu hết các dấu hiệu của có thai ngoại trừ một dấu hiệu quan trọng nhất là: có em bé trong bụng.

“Có thai giả”, thuật ngữ y khoa quốc tế gọi là “pseudocyesis”, là một tình trạng đã được ghi nhận từ lâu trên y văn thế giới cách đây hàng trăm năm. Các nhà khoa học cho rằng tình trạng có thai giả liên quan nhiều đến các bất thường về tâm thần. Các chuyên gia tâm thần cho rằng có thai giả xảy ra ở người phụ nữ quá mong muốn có thai và tin rằng một số dấu hiệu mơ hồ ban đầu là có thai thật sự. Về mặt sinh học, người ta nhận thấy có sự thay đổi của nhiều nội tiết tố trong cơ thể và những thay đổi khác về cơ thể ở phụ nữ có thai giả.

Trong các trường hợp có thai giả, người phụ nữ không chỉ tin tưởng tuyệt đối là mình có thai, mà còn  có hàng loạt triệu chứng của tình trạng có thai như: mất kinh, bụng to lên, buồn nôn và nôn như ốm nghén, ngực to, thèm ăn, tăng cân... Bụng to là triệu chứng thường gặp. Về mặt thể chất, bụng to lên trong các trường hợp có thai giả có thể do: sự tích tụ hơi, tích mỡ trong ổ bụng, phân trong ruột và nước tiểu trong bàng quang. Một số trường hợp thậm chí có cảm giác thai máy mặc dù hoàn toàn không có thai trong bụng. Các triệu chứng đặc biệt khác cũng thai cũng được ghi nhận như: thử thai dương tính, ngực to và tiết sữa, tử cung to lên, cổ tử cung mềm.Thậm chí có một số trường hợp có cảm giác đau và la hét như một cuộc chuyển dạ sanh thật sự.

Nói chung, người ta ghi nhận được hầu hết các triệu chứng tương tự như có thai ở những trường hợp có thai giả, ngoại trừ các dấu hiệu sau: không nghe được tim thai, không thấy hình ảnh của thai trên siêu âm và không sanh ra được em bé.

Giả thuyết hiện nay về có thai giả được chấp nhận nhiều nhất cho rằng có thai giả là một quá trình tương tác giữa ‎y nghĩ và thay đổi cơ thể. Khởi đầu là một tình trạng tâm thần-cảm xúc đặc biệt tạo nên các biến đổi bất thường về nội tiết trong cơ thể. Sự biến đổi nội tiết trong cơ thể sau đó dẫn đến các thay đổi về thể chất và tâm lý.

Cho đến nay, số trường hợp có thai giả đươc ghi nhận trên y văn chưa đủ nhiều để có những lý giải rõ ràng về khoa học cho các trường hợp này. Các nhà khoa học chưa giải thích được bằng cách nào mà những suy nghĩ từ não có thể chuyển các tín hiệu đến nhiều các tuyến nội tiết làm thay đổi hoạt động các tuyến nội tiết, dẫn đến các biến đổi về thể chất và tâm ly‎ trong cơ thể, thậm chí là cảm giác đau tương tự như chuyển dạ ở những phụ nữ không hề có thai.

Các báo cáo trên thế giới về có thai giả trên thế giới cho thấy từ khi có sự xuất hiện của siêu âm giúp xác định chính xác sự hiện diện của thai nhi trong tử cung, tình trạng có thai giả rất hiếm được ghi nhận. Hầu hết các trường hợp đều được phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác là không có thai và được tư vấn, điều trị bởi các bác sĩ tâm thần. Do đó, hàng loạt trường hợp được ghi nhận ở Việt nam vừa qua, đặc biệt ở TPHCM là những trường hợp đặc biệt vì hầu hết các trường hợp đều không đi khám ở bác sĩ chuyên khoa và không được tư vấn phù hợp về tâm ly. Điều này dẫn đến tình trạng có thai giả kéo dài và cuối cùng là sốc về tâm lý lớn ở các phụ nữ.

BS. Hồ Mạnh Tường