ThS. Nguyễn Thị Phương Dung và CS

GIỚI THIỆU

Nghị định số 12/2003 về sinh con theo phương pháp khoa học của chính phủ đã thừa nhận tính hợp pháp của việc cho và nhận tinh trùng trong điều trị hỗ trợ sinh sản (HTSS). Trên cơ sở đó, ngân hàng tinh trùng (NHTT) được thành lập tại đơn vị hỗ trợ sinh sản bệnh viện An Sinh (IVFAS) vào tháng 4 năm 2010 nhằm hỗ trợ cho các cặp vợ chồng điều trị vô sinh có nhu cầu xin tinh trùng hoặc những phụ nữ độc thân muốn thực hiện kỹ thuật HTSS với tinh trùng hiến tặng.

Về phương thức hoạt động, để nhận được mẫu tinh trùng từ NHTT, bệnh nhân điều trị phải vận động một người hiến 3 mẫu tinh trùng cho vào ngân hàng. Người hiến tinh trùng sẽ được xét nghiệm nhóm máu cũng như tầm soát các bệnh lây nhiễm (HIV, giang mai, viêm gan B, viêm gan C) trong quá trình hiến mẫu tinh trùng. Đồng thời, các mẫu tinh trùng hiến phải thỏa mãn chỉ tiêu chọn mẫu của ngân hàng về mật độ (>30. 10⁶ tinh trùng/ml), di động (>40%) và hình dạng bình thường (>3%), theo tiêu chuẩn đánh giá của WHO 2010. Sau khi hoàn tất các thủ tục hiến mẫu tinh trùng vào ngân hàng, ban quản lý NHTT sẽ tiến hành công đoạn mã hoá để tráo đổi mẫu và cấp cho bệnh nhân phiếu sử dụng mẫu tinh trùng từ ngân hàng. Với một mã số điều trị, bệnh nhân được sử dụng tối đa 3 mẫu tinh trùng cho 1 lần trao đổi mẫu. Kết quả điều trị được theo dõi đến khi bệnh nhân có thai và sinh con. Cuối cùng, ban quản lý NHTT sẽ tiến hành các thủ tục hủy mẫu tinh trùng còn lại đối với các trường hợp đã sinh con được 1 năm tuổi. Mặt khác, các trường hợp bệnh nhân đã sử dụng hết 3 mẫu tinh trùng từ ngân hàng mà vẫn chưa thành công, nếu tiếp tục có nhu cầu điều trị sẽ tiến hành quá trình vận động hiến mẫu tinh trùng mới.

Qua hơn 2 năm hoạt động, NHTT-IVFAS đã đạt được nhiều khích lệ về kết quả hoạt động điều trị. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng gặp phải những khó khăn và thách thức trong hoạt động quản lý và nâng cao chất lượng phục vụ. Hiện nay, các thông tin hoạt động của NHTT luôn được cập nhật và cải tiến thường xuyên nhằm hỗ trợ tốt nhất cho công tác tư vấn, điều trị cũng như phục vụ cho công tác quản lý chung của IVFAS.

KẾT QUẢ VÀ THÀNH TỰU

NHTT-IVFAS chính thức hoạt động vào tháng 4 năm 2010. Với sự đầu tư bài bản, chuẩn bị kỹ càng về chương trình hoạt động và nhân sự, kết quả đạt được trong 2 năm hoạt động rất khả quan và đáng khích lệ. Tổng cộng NHTT đã nhận được 115 mẫu tinh trùng hiến tặng do bệnh nhân vận động. Trong chương trình hoạt động của NHTT, việc vận động và sử dụng mẫu được thực hiện dưới cơ chế vận động người hiến và trao đổi mẫu, tình hình thực tế được thể hiện theo bảng 1.

Bảng 1. Tình hình sử dụng mẫu của NHTT-IVFAS

Bên cạnh đó, các chỉ định sử dụng mẫu tinh trùng từ NHTT rất đa dạng, được mô tả tóm tắt trong bảng 2

Bảng 2. Phân bố chỉ định xin tinh trùng trong NHTT

^*Tổng số trường hợp được chỉ định sử dụng mẫu tương đương với số mẫu đã sử dụng (n=83)

^**Trường hợp vào ngày điều trị, tinh trùng của bệnh nhân thu nhận từ phẫu thuật không đủ để sử dụng cho tạo phôi, bệnh nhân được tư vấn xin tinh trùng từ NHTT. Phôi tạo từ tinh trùng này sẽ được trữ toàn bộ. Sau khi hoàn tất các thủ tục vận động hiến mẫu trả lại cho ngân hàng, bệnh nhân được sắp xếp lịch hẹn cho chuyển phôi trữ lạnh.

Nhìn chung, kết quả điều trị của các trường hợp nhận mẫu từ ngân hàng khả quan, thể hiện ở bảng 3 và bảng 4

Bảng 3 Kết quả điều trị tính theo số ca đã sử dụng mẫu từ NHTT

^* Số liệu cập nhập đến ngày 20/5/2012. Trong đó, có 2 trường hợp sinh đôi, còn lại là sinh đơn, 1 ca sinh non 5 tháng.

Bảng 4. Kết quả điều trị phân bố theo kỹ thuật thực hiện và tuổi vợ

^{*, **} thống kê trên các trường hợp có đầy đủ kết quả điều trị

^***chu kỳ có phôi dư để trữ và trường hợp trữ phôi toàn bộ do không đủ điều kiện chuyển phôi

Ngoài ra, trong 4 trường hợp IUI âm tính, bệnh nhân đã được tư vấn chuyển sang điều trị với kỹ thuật ICSI ở các chu kỳ sau. Kết quả ghi nhận, cả 4 ca đã có thai, trong đó 2 trường hợp đã sinh em bé.

THÁCH THỨC VÀ HƯỚNG GIẢI QUYẾT TRONG TƯƠNG LAI

Qua 2 năm hoạt động, NHTT-IVFAS gặp một số khó khăn và thách thức

- Việc vận động hiến mẫu vào ngân hàng vẫn còn gặp nhiều khó khăn do tình hình chất lượng mẫu tinh trùng và số lượng người được vận động còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, chúng tôi ghi nhận có nhiều trường hợp phải đổi người hiến do chất lượng mẫu hiến không đạt chuẩn. Điều này gây ức chế tâm lý của người vận động cũng như tiến trình điều trị bị chậm trễ.

- Cơ chế hoạt động hiện nay của NHTT-IVFAS chủ yếu vận động người hiến và trao đổi mẫu nên số lượng mẫu cần cho việc trao đổi còn giới hạn. Do đó, việc mở rộng cơ chế vận động mẫu tinh trùng với các trường hợp người hiến tự nguyện sẽ hỗ trợ rất nhiều cho công tác điều trị HTSS kết hợp sử dụng mẫu tinh trùng của NHTT.

- Hiện nay, công tác quản lý NHTT giữa các bộ phận liên quan còn chưa đồng bộ, mất nhiều thời gian, và tốn nhiều nhân sự thực hiện, do cơ cấu NHTT vẫn chưa có một hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) xứng tầm nhằm xử lý vấn đề về lưu trữ, truy xuất các dữ liệu, cũng như đồng bộ hoá, bảo mật các thông tin có liên quan. Trong tương lai gần, việc ứng dụng CNTT, sử dụng mạng Internet hay Intra-net (nội bộ) để truy xuất sẽ mở ra triển vọng phát triển trong hoạt động của NHTT-IVFAS.

KẾT LUẬN

Qua hơn 2 năm hoạt động, NHTT-IVFAS đã góp phần tích cực trong công tác điều trị HTSS trên bệnh nhân có nhu cầu xin tinh trùng tại Tp. HCM nói riêng và cả nước nói chung. Tỷ lệ thai trong các trường hợp này luôn cao hơn so với các đối tượng bệnh nhân khác, đặc biệt là kết quả từ kỹ thuật ICSI/IVM và đã có 19 em bé ra đời sau điều trị với tinh trùng từ NHTT. Trước những kết quả đạt được, NHTT-IVFAS đang từng bước phát triển, vượt qua thách thức để mang lại thêm nhiều niềm vui cho bệnh nhân.