Một trong những biện pháp tránh thai khá hữu hiệu là dùng thuốc ngừa thai loại uống. Như bất cứ loại thuốc nào, thuốc ngừa thai cũng có hai mặt: lợi và hại.

Do có phần hại nên nếu sử dụng thuốc ngừa thai không đúng sẽ gây tai biến cho người dùng thuốc. Vì vậy, bác sĩ chỉ định thuốc và dược sĩ hướng dẫn sử dụng làm động tác sàng lọc xem đối tượng có thích hợp sử dụng một loại thuốc ngừa thai nào đó hay không.

Lấy ví dụ thuốc ngừa thai phối hợp (chứa hai hoạt chất: dẫn chất estrogen và dẫn chất progestin, có người gọi là thuốc ngừa thai dùng hằng ngày) có thể gây một số tác dụng phụ (do dẫn chất estrogen gây ra), thậm chí nguy hiểm đối với một số phụ nữ có nguy cơ như: bị tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, gan, trên 35 tuổi và có hút thuốc lá. Đối với thuốc này, bác sĩ hoặc dược sĩ sẽ có những câu hỏi để loại trừ những phụ nữ có nguy cơ, khuyên họ không dùng thuốc ngừa thai phối hợp mà dùng một biện pháp tránh thai khác (như dùng bao cao su chẳng hạn).

Không nguy hiểm

Bên cạnh phần hại hoàn toàn có thể khắc phục được bằng cách sử dụng đúng, thuốc ngừa thai loại uống có phần lợi rất nhiều. Vấn đề đặt ra là mọi người có cái nhìn đúng đắn về thuốc ngừa thai, về lợi và hại, có sự lựa chọn đúng để phát huy tối đa mặt lợi và hạn chế tối thiểu mặt hại của thuốc.

Đã có những đồn đại và nhận thức không đúng về thuốc ngừa thai, đặc biệt có sự thổi phồng về những tác hại của thuốc ngừa thai mà thuốc không có. Ví dụ như: "thuốc ngừa thai làm phụ nữ bị nam tính hóa, có thể biến thành đàn ông", "sau khi dùng thuốc ngừa thai người phụ nữ có thể không có con", "dùng thuốc ngừa thai làm giảm ham muốn tình dục", "thuốc ngừa thai làm sinh quái thai, dị dạng thai", "thuốc ngừa thai có khả năng gây ung thư và tăng nguy cơ ung thư vú”.

Thuốc ngừa thai đã được khẳng định không làm nam tính hóa hoặc giảm ham muốn tình dục ở phụ nữ, không làm phụ nữ mất khả năng sinh con nếu muốn có con (khác với phương pháp triệt sản bằng cách thắt ống dẫn trứng làm phụ nữ hết khả năng có con).

Không gây quái thai

Cho tới nay không có tài liệu y học chính thức cho rằng đang dùng thuốc ngừa thai mà lỡ có thai sẽ bị quái thai hoặc thai nhi dị dạng. Đã có nhiều trường hợp có thai ngay sau khi ngưng thuốc hoặc có thai ngay trong khi dùng thuốc, hoàn toàn không có trường hợp sinh quái thai hoặc dị dạng bẩm sinh. Thuốc ngừa thai đã được dùng khá lâu và người ta theo dõi kỹ vấn đề này. Nếu có vấn đề nguy hiểm cho phụ nữ đương nhiên thuốc ngừa thai đã bị ngưng sử dụng.

Đối với thuốc ngừa thai khẩn cấp hay có người gọi thuốc ngừa thai uống trong vòng 1 giờ sau khi giao hợp (thật ra thuốc này có thể uống trong vòng 72 giờ sau giao hợp không được bảo vệ như Postinor), cũng được ghi nhận không gây quái thai. Đây là biện pháp tránh thụ thai ngoài ý muốn sau một cuộc giao hợp không được bảo vệ, không được đồng tình hoặc sau những trục trặc của biện pháp tránh thai khác (bao cao su bị tuột hoặc rách).

Do thuốc loại này chứa hormon liều cao nên có khuyến cáo chỉ dùng bốn viên trong một tháng (tức cho hai cuộc giao hợp vì sau một cuộc giao hợp dùng hai viên, viên thứ hai dùng sau viên thứ nhất 12 giờ) do nguy cơ cao gây tác dụng phụ. Thuốc ngừa thai khẩn cấp cho hiệu quả ngừa thai thấp, dùng thuốc vẫn có thể có thai, nhưng từ trước đến nay người ta ghi nhận không trường hợp nào có thai sau khi dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp lại sinh quái thai.

PGS.TS NGUYỄN HỮU ĐỨC (Đại học Y dược TP.HCM)