CNSH. Khổng Tiết Mây Như – IVFMD
 
Chất lượng tinh trùng, đặc biệt là tính toàn vẹn DNA, quyết định thành công của các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Các phương pháp chuẩn bị tinh trùng truyền thống (như swim-up - SU) thường không đảm bảo chất lượng nhiễm sắc chất. Các phương pháp cải tiến gần đây được xem là có thể giảm phân mảnh DNA tinh trùng cho nam giới vô sinh nhưng chưa có nhiều bằng chứng về tính hiệu quả. Vì vậy, mục tiêu của nghiên cứu này là so sánh bốn kỹ thuật tiên tiến bao gồm vi dòng chảy (microfluidics), MACS, Zeta, và SU để tìm ra phương pháp tối ưu lựa chọn tinh trùng có DNA và nhiễm sắc chất nguyên vẹn.
Nghiên cứu được thực hiện trên 25 nam giới trong độ tuổi trung bình 37,61±3,72 tuổi; BMI 3,55±25,2 kg/m²; thời gian vô sinh trung bình là 3,49±2,13 năm (mật độ tinh trùng <15 triệu/ml, độ di động <40%, hình thái bình thường <4%), kiêng xuất tinh từ 3-5 ngày, mẫu tinh dịch sau xuất tinh được ly giải ở nhiệt độ 37°C trong 20-30 phút. Bốn phương pháp chuẩn bị tinh trùng được thực hiện như sau:

• Microfluidics: Sử dụng chip FERTILE để lọc tinh trùng di động
• MACS: Tách tinh trùng apoptosis bằng hạt từ gắn Annexin V
• Zeta: Chọn tinh trùng trưởng thành dựa trên điện tích màng
• SU: Phương pháp truyền thống dựa trên độ di động

Các phương pháp được đánh giá và so sánh dựa trên thông số tinh trùng theo tiêu chuẩn WHO, chỉ số phân mảnh DNA (DFI) - xét nghiệm Halosperm; và đóng gói nhiễm sắc chất thông qua việc đánh giá sự thiếu hụt protamine bằng cách nhuộm CMA3.
Kết quả cho thấy:
- Đối với chất lượng tinh trùng thì Microfluidics vượt trội hơn và có ý nghĩa thống kê so với MACs; Zeta và SU (MACs/Zeta cho tỉ lệ tương đương nhau và tốt hơn SU) (P<0,05):

• Độ di động: 74% so với 64,28%; 56,56% và 51,39%
• Khả năng sống: 83,22% so với 74%, 66,33% và 63%
• Hình dạng bình thường: 8% so với 6,61%; 5,06% và 3,94%

- Đối với tính toàn vẹn DNA tinh trùng thì Microfluidics với DFI thấp nhất có ý nghĩa thống kê là 12,03% so với 17,72%; 20,67% và 25,11% (P<0,05).
- Microfluidics thể hiện ít bất thường nhất trong đóng gói nhiễm sắc chất (10.56% CMA3+ so với 18%; 19,72% và 22,28%; P<0,05).
Nhìn chung, Microfluidics mô phỏng quá trình di chuyển tự nhiên trong đường sinh dục nữ, giúp giảm stress cơ học (không ly tâm), đảm bảo sự toàn vẹn DNA và nhiễm sắc chất. MACS/Zeta là lựa chọn thay thế vì MACS loại bỏ tinh trùng apoptosis, Zeta chọn lọc tinh trùng trưởng thành qua điện tích. Cả hai phương pháp đều giảm DFI so với SU. Bất kỳ sự gián đoạn nào trong quá trình sinh tinh đều dẫn đến sự kém phát triển của màng tế bào và cản trở quá trình đóng gói nhiễm sắc chất. Trong giai đoạn này, sự tiến hóa của protein bề mặt trong màng tế bào có thể trùng với tính toàn vẹn của chromatin tinh trùng. Do đó, tinh trùng phân lập bằng Zeta có khả năng chứa protamine tự nhiên và glycoprotein màng tế bào bình thường. Kết quả cũng cho thấy MACS đã phân tách được tỉ lệ tinh trùng có hàm lượng protamine tự nhiên cao hơn so với SU. Vì vậy, tinh trùng có protein bề mặt phát triển hơn, lượng hiệu điện thế do các protein này tạo ra nằm trong mức bình thường và có nhiễm sắc chất phát triển hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu này còn một số hạn chế vì cỡ mẫu nhỏ; microfluidics có thể không phù hợp với trường hợp thiểu tinh nặng do hiệu suất thu hồi thấp.
Tóm lại, Microfluidics là phương pháp tối ưu để chọn lọc tinh trùng chất lượng cao, tăng cơ hội thụ tinh đặc biệt là trường hợp vô sinh do yếu tố nam. MACS/Zeta được khuyến nghị là phương pháp thay thế nếu không thể thực hiện Microfluidics; Zeta được ưu tiên hơn vì đơn giản và tiết kiệm chi phí. Đối với trường hợp ít tinh trùng thì nên sử dụng phương pháp lọc rửa tinh trùng truyền thống với thời gian ly tâm phù hợp.
 
Nguồn: Vahidi N, Eyni H, Sabz FTK, Narimani N, Zandieh Z, Amjadi F. Microfluidics in compared with Zeta potential, MACS and Swim-up methods, resulted in improved chromatin integrity and high quality sperms. JBRA Assist Reprod. 2025 Jan-Mar; 29(1):35-40.

Từ khóa: microfluidics, MACS, Zeta, Swim-up, tinh trùng