Đa thai là hiện tượng có hơn một thai trong tử cung. Đa thai có thể tự nhiên hoặc do tác động của điều trị hiếm muộn. Bình thường, mỗi tháng có một nang noãn ở một trong hai buồng trứng sẽ phát triển và có hiện tượng rụng trứng. Sau đó, một tinh trùng và một trứng thụ tinh với nhau để tạo thành một phôi. Phôi sẽ làm tổ trong tử cung và thai nhi được hình thành.

Đa thai cùng trứng

Trong một số trường hợp đặc biệt, sau khi một trứng và một tinh trùng thụ tinh tạo thành phôi, phôi tự tách ra thành nhiều phôi độc lập và tạo thành nhiều phôi và thai nhi. Do chỉ tách ra từ một phôi, các thai này hoàn toàn giống nhau và cùng giới tính. Người ta gọi đây là đa thai cùng trứng.

Đa thai khác trứng

Hiện tượng này thường xảy ra khi điều trị hiếm muộn. Do kích thích buồng trứng: khi sử dụng thuốc nội tiết để kích thích buồng trứng, có thể có nhiều nang noãn cùng phát triển ở hai buồng trứng. Do đó, có thể có nhiều trứng rụng trong tháng có kích thích buồng trứng. Sau đó, các cặp vợ chồng có thể thụ tinh tự nhiên hoặc được kết hợp với bơm tinh trùng vào buồng tử cung (thụ tinh nhân tạo). Các trứng có thể thụ tinh với các tinh trùng để hình thành nhiều phôi và tạo ra nhiều thai nhi trong buồng tử cung. Do thụ tinh trong ống nghiệm: trong thụ tinh trong ống nghiệm, người ta kích thích buồng trứng, chọc hút để lấy được nhiều trứng. Các trứng và tinh trùng thụ tinh bên ngoài cơ thể và tạo ra nhiều phôi khác nhau. Sau đó, người ta sẽ chọn trung bình 2 - 3 phôi để cấy vào buồng tử cung. Nếu nhiều phôi sau khi cấy tiếp tục phát triển và làm tổ, có thể tạo ra đa thai.

Trong các trường hợp trên, mỗi thai được tạo thành từ sự kết hợp của một trứng và một tinh trùng khác nhau. Các thai nhi này nhìn hoàn toàn khác nhau và có thể có giới tính khác nhau (đa thai khác trứng).

Các vấn đê nguy hiểm của đa thai

Nhiều cặp vợ chồng đi điều trị hiếm muộn rất vui mừng khi biết mình có đa thai. Tuy nhiên, đa thai làm tăng các nguy cơ cho thai nhi và mẹ. Càng nhiều thai, nguy cơ các biến chứng cho mẹ và thai nhi càng cao.

Các nguy cơ thường gặp ở đa thai bao gồm: sinh non tháng, nhẹ cân: khoảng 60% song thai có nguy cơ sinh non tháng, 90% trường hợp tam thai có thể sinh non tháng và hầu hết các trường hợp từ 4 thai trở lên sẽ sinh non. Các bé sinh non tháng và đa thai thường nhẹ cân, các cơ quan trong cơ thể phát triển chưa toàn vẹn. Do đó, các bé gặp khó khăn khi phải sống độc lập bên ngoài. Việc này dẫn đến tăng nguy cơ nhiều bệnh lý và tử vong ở trẻ sơ sinh. Đồng thời có thể để lại di chứng lên sự phát triển của trẻ sau này như bại não, giảm thị giác, thính giác…

Cao huyết áp trong thai kỳ: thai phụ mang đa thai có nguy cơ bị tăng huyết áp khoảng 3 lần so với trường hợp bình thường. Biến chứng này có thể nguy hiểm cả cho mẹ và thai nhi. Thiếu máu: nguy cơ bị thiếu máu trong thai kỳ tăng gấp đôi ở thai phụ mang đa thai. Dị tật thai nhi: nguy cơ dị tật thai nhi cũng tăng khoảng gấp đôi trong các trường hợp đa thai. Sẩy thai: một hoặc nhiều thai có thể bị sẩy sớm, không tiếp tục phát triển. Hội chứng truyền máu song thai: hội chứng này thường xảy ra ở song thai cùng trứng, có cùng bánh nhau. Máu từ nhau có khuynh hướng đổ dồn về một thai nhi, làm một thai nhi có thể bị teo nhỏ và chết, thai còn lại có thể phát triển bất thường. Đa thai thường có phát triển nước ối bất thường, và thường phải sinh mổ. Ngoài ra còn có nguy cơ băng huyết sau sinh: nhiều bánh nhau, bánh nhau bám trên diện tích rộng, tử cung giãn to là những yếu tố dẫn đến tăng nguy cơ băng huyết sau sinh. Băng huyết sau sinh có thể rất nguy hiểm cho mẹ, và trong nhiều trường hợp phải cắt tử cung để cứu mẹ.

Giảm thai

Giảm thai là kỹ thuật hút bớt số túi thai trong buồng tử cung, chỉ để lại 1 - 2 thai phát triển trong buồng tử cung. Giảm thai được thực hiện thành công ở Việt Nam từ năm 2000. Hiện nay, hầu hết các trung tâm điều trị hiếm muộn ở Việt Nam đều thực hiện được kỹ thuật này. Điều trị hiếm muộn ở Việt Nam ngày càng phát triển, mỗi năm ở Việt Nam có hàng chục ngàn trường hợp kích thích buồng trứng và khoảng hơn 10.000 trường hợp thụ tinh trong ống nghiệm. Nhờ tư vấn bệnh nhân tốt và áp dụng kỹ thuật giảm thai, nên rất ít trường hợp sinh trên hai thai xảy ra.

Kỹ thuật giảm thai được thực hiện an toàn và hiệu quả nhất là vào khoảng tuần thứ 8 của thai kỳ. Nếu thực hiện trễ sẽ khó khăn hơn và nhiều nguy cơ sẩy thai hơn. Do đó cần chẩn đoán sớm các trường hợp đa thai để tư vấn và thực hiện giảm thai sớm. Nếu giảm thai được thực hiện sớm, khả năng thành công là trên 90%.

Kỹ thuật giảm thai giúp giảm các biến chứng cho thai nhi và mẹ. Giảm thai sẽ giúp các thai còn lại phát triển tốt hơn, tăng khả năng sống sót và giảm nguy cơ bị các di chứng lâu dài, đồng thời giúp mẹ có sức khỏe tốt hơn để mang thai và nuôi dưỡng các bé sau này.

Trong điều trị hiếm muộn hiện nay, đa thai được xem là một biến chứng. Một số quan điểm cho rằng đa thai là một thất bại của điều trị. Nếu các trường hợp song thai được xem là biến chứng có thể chấp nhận được, thì các trường hợp từ 3 thai trở lên được xem như là biến chứng không được chấp nhận và cần can thiệp do nguy cơ sẩy thai và sinh non rất cao.

Nguồn: Báo Khoa Học Phổ Thông